lunes, 20 de diciembre de 2010

Musika Erdi Aroan 
Erdi Aroa (V-XV):
   · Goi Erdi Aroa (V-XII)
        Arte mota: Erromanikoa (kultur gune nagusiak
                        monasterioak).               
        Kantu gregoriarra:  


        · Latinez (elizako hizkuntza ofiziala).
        · Monodikoa (ahots batera).
        · “A capella”: Musika tresnen laguntzarik gabe.   
                                                             

   · Behe Erdi Aroa (XII –XV)
        Arte mota: Gotikoa (musika jardueraren muina
                        katedralak).                          
         · Gregorianoa:  
   
            · Silabikoa: Nota bat testuko silaba 
                            bakoitzeko.                  

            · Melismatikoa: Hainbat nota testuko silaba
                                  bakoitzeko.
                                                      
         · Ars Antiqua: Polifoniaren sorrera (Organum paraleloa: doinuko 
                             nota guztiak 4dun edo 5dun bat gorago bikoiztu). 
                                      
                             Musikari garrantzitsuenak: Leonin eta Perotin.
         · Ars nova: Polifonia garatu zen. Ars Novako pertsona ezagunena
                         Gilermo Machautekoa musikagile frantziarra da,Notre
                         Dameko Meza-ren egilea.        
                         


   
     Juglareen eta trobadoreen musika
 Musika profanoa (erlijiosoa ez dena):
Juglareak, trobadoreak, troberoak, goliardoak eta minnesängerrak Erdi Aroko musikari eta olerkariak ziren.
Juglareak, trobadoreak ez bezala, ez ziren maila sozial handikoak eta beraienak ez ziren abestiak abesten zituzten. Abesteaz gain, beste ekintza batzuk ere egiten zituzten.
Finenak Frantziako hegoaldeko trobadoreak ziren, nobleak eta ikasiak gehienak, euren poesia latinez ez, baizik euren herrietako erromantzeetan idazten zituztenak. Iparraldeko troberoek oil hizkuntzan idazten zuten (Ricardo Corazón de León); minnesängerrek alemanieraz idazten zuten eta trobadoreek Proventzako oc hizkuntzan. Akitaniako Gilermo IX.a da lehen trobadore ezaguna.

  Erdi Aroko musika-tresnak


Ahozkoa gehienbat. Kantuei laguntzeko musika tresnak erabiltzen ziren.
Harizko instrumentuak: Lauta, harpa, biola…
Perkusiozko instrumentuak: txindatak, triangeluak, danborrak…
Haizezko instrumentuak: oboea, txirimia, gaita, dultzaina, txirula…




   Hona hemen irudi batzuk


                Lauta                             Triangelua                    Dultzaina           
      
  

Organoa aire hodietan higitzean soinu egiten duen aerofono teklatuduna da. Erdi Aroan,  Elizak musika-tresna hau bakarrik onartzen zuen elizkizunetarako. Organo eramangarriak ere badaude eta interpretatzaileek sorbaldan ipintzen dituzte.


No hay comentarios:

Publicar un comentario